حسابداری بهای تمام شده ( صنعتی ) نه/اسفند

شناخت کاملی از حسابداری بهای تمام شده در خدمات حسابداری

منظور از حسابداری بهای تمام شده (صنعتی) :
حسابداری بهای تمام شده شاخه ای از علم و فناوری حسابداری است که وظیفه جمع آوری اطلاعات مربوط به عوامل هزینه و محاسبه بهای تمام شده محصولات را بر عهده دارد
و با تجزیه و تحلیل گزارش ها و بررسی راه های تولید روشهای تحلیلی بهای تمام شده تولیدات را بیان می کند.
حسابداری بهای تمام شده یکی از شاخه‌های حسابداری مدیریت از وظایف متعددی مثل ایجاد روشهای کنترل هزینه، ارزیابی موجودی ها و غیره به منظور دستیابی به اهداف خاصی از قبیل رسیدن به بهای تمام شده مناسب و راهنمایی مدیران در جهت تصمیم گیری می باشد.
حسابداری بهای تمام شده(صنعتی) شامل حسابداری مدیریت و آن بخشی از حسابداری مالی است.

اطلاعات اولیه حسابداری بهای تمام شده :
اطلاعاتی که در حسابداری بهای تمام شده شامل: اسناد و مدارک و گزارش هایی است که برای رسیدن به اهداف حسابداری بهای تمام شده مورد نیاز است از قبیل فاکتور خرید مواد، برگ رسید مواد وارده به انبار، حواله صدور مواد از انبار قسمتهای مختلف تولید، حواله نقل و انتقالات داخلی مواد بین،  گزارش های ساعت کار انجام شده تولیدی و غیر تولیدی و اوقات تلف شده و غیره.
حسابداری بهای تمام شده و جایگاه آن:
در موسسات تولیدی با توجه به حجم فعالیت تخصصی شدن هزینه یابی و تفکیک سایر هزینه ها محاسبه بهای تمام شده محصولات ساخته شده و رسیدن به اهداف مورد انتظار به موازات دایره حسابداری مالی ضرورت دارد.
دایره حسابداری مالی وضعیت مالی موسسه را در قالب گزارش (صورت خلاصه سود و زیان، ترازنامه، صورت گردش وجوه نقد) منعکس می یابد و نتایج عملیات خود را در قالب گزارش هایی مثل گزارش مصرف مواد، ساعت کار انجام شده، قسمت تمام شده کالای ساخته شده و در جریان ساخت و غیره در اختیار مدیران قرار می گیرد که یک مسئول که تحت نظر مدیر مالی است.
اهمیت بهای تمام شده در حسابداری:
حسابداری بهای تمام شده ابزار بسیار مهم که در اختیار مدیریت می باشد تا مدیران در برنامه ریزی کنترل و نظارت و بررسی نتایج فعالیت ها است. مدیران با استفاده از حسابداری بهای تمام شده، بهای تمام شده تولیدات را محاسبه میکنند و هزینه‌های مواد، دستمزد و سایر هزینه‌های تولید را کنترل می کند.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده:
استفاده از حسابداری بهای تمام شده تنها به موسسات تولیدی محدود نمی‌شود بلکه موسسات غیر تولیدی مثل ادارات دولتی و شرکت‌های بیمه، موسسات حمل و نقل، شرکتهای هواپیمایی، بیمارستانها و غیره برای محاسبه بهای تمام شد خدمات ارائه شده و افزایش کارایی فعالیت های خود استفاده کنند.
اجزا و عوامل بهای تمام شده:
عوامل بهای تمام شده شامل:

1- مواد اولیه 

2- دستمزد

3- سربار می باشند.
- مواد اولیه رکن اصلی تولید کالا و محصول می باشد که مواد اولیه تولید خود به دو بخش مواد مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود.
- دستمزد حقوق و حق الزحمه که در تولید و ساخت برای تبدیل مواد به کالا به کارگران پرداخت می شود و دستمزد به دو بخش دستمزد مستقیم و دستمزد غیر مستقیم تقسیم می شود.
- سربار یا سایر هزینه‌ها هم به کلیه هزینه هایی که در جریان تولید اتفاق می‌افتد اما نمی توان آنها را در حسابداری کرج به طور مستقیم به اقدامی از تولید یا محصول اختصاص داد.
- مواد مستقیم به آن بخش از مواد مصرفی که از کالای ساخته شده جدایی ناپذیر است و مستقیم در ساخت کالا نقش دارد و مواد غیر مستقیم آن بخش از مواد مصرفی که
برای تکمیل کالا ضروری است اما به علت مصرف ناچیز آن در تولید نمی‌توان به عنوان مواد مستقیم مصرفی طبقه بندی کرد.
- دستمزد مستقیم دستمزدی که بابت کاری پرداخت می‌شود تا مستقیم صرف تبدیل مواد اولیه به کالای ساخته شده انجام می‌شود و دستمزد غیر مستقیم هم زمانی که بابت کاری پرداخت شود که مستقیم در ساخت و ترکیب کالای ساخته شده نقش نداشته باشد.
گزارش های حسابداری بهای تمام شده و روش تهیه آنها:
استفاده کنندگان از گزارش‌های بهای تمام شده به استفاده کنندگان درون سازمانی و استفاده‌کنندگان برون سازمانی تقسیم می‌شود که موسسات تولیدی به این دو روش گزارش‌های خود را تهیه می‌کنند.
- گزارشات درون سازمانی مورد استفاده مدیران جهت برنامه ریزی، کنترل، نظارت و تصمیم‌گیری تهیه می‌شوند و گزارشات برون‌سازمانی مورد استفاده کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از سازمان می باشد که نمونه بارز این استفاده کنندگان سرمایه گذاران، بورس، اوراق بهادار، دولت، بانک ها، حسابرسان و غیره هستند.
بهای تمام شده از ۵ بخش تشکیل شده:
1- مواد مستقیم

2- دستمزد مستقیم

3- سربار

4- کالای در جریان ساخت

5- کالای ساخته شده
انواع گزارشات درون سازمانی و برون سازمانی توسط واحدهای چون:
- گزارش های درون سازمانی در موسسات تولیدی توسط واحد حسابداری بهای تمام شده تهیه می گردد و معمولاً هر ماه این گزارش را بر اساس مدیران تهیه می شوند و عمده ترین گزارش های درون سازمانی در موسسات تولیدی شامل گزارش مصرف مواد، گزارش بهای تمام شده کالای ساخته شده، گزارش اوقات تلف شده، گزارش کالای در جریان ساخت شده، گزارش خرید مواد و فروش و غیره و سایر گزارشات مورد استفاده مدیریت.
- گزارشات برون سازمانی در موسسات تولیدی توسط دایره حسابداری تهیه می‌شود و این گزارشات مورد استفاده اشخاص حقیقی و حقوقی همچون دولت، بانک‌ها، سرمایه‌گذاران و غیره می باشند و باید بر اساس استانداردهای حسابداری کرج تهیه شود تا قابلیت مقایسه داشته باشند.
عمده ترین این گزارشات شامل گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته، گزارش سود و زیان، ترازنامه، گزارش جریانات نقدی و گزارش تقسیم سود است.
منظور از هزینه یابی و دایره هزینه یابی در بهای تمام شده :

هزینه یابی از تعیین بهای تمام شده کالای ساخته شده و موجودی کالای در جریان ساخت است و منظور از دایره هزینه یابی مسئولیت نگهداری اسناد و مدارک مربوط به حسابداری عملیات تولیدی و غیر تولیدی به عهده دارد و وظیفه تجزیه و تحلیل کلیه هزینه های تولیدی، توزیع و فروش جهت ارائه و استفاده از مدیریت را به عهده دارد.
طبقه بندی هزینه ها در حسابداری بهای تمام شده دیدگاه‌های متفاوتی دارد و به سه طبقه، طبقه بندی می شود:
1- طبقه بندی طبیعی هزینه ها
2- طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط آنها با تولید محصول

3- طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط با حجم و تعداد تولید
دایره حسابداری بهای تمام شده در ارتباط با هزینه یابی حقوق و دستمزد:
1- در گزارش بهای تمام شده محصولات زمان انجام و هزینه دستمزد مستقیم را معین می‌کند.

2- در تجزیه و تحلیل هزینه های هر دایره هزینه دستمزد مستقیم و غیرمستقیم را معین می‌کند.

3- به مدیریت گزارش ها و اطلاعات کاملی را در ارتباط با حقوق و دستمزد ارائه نماید تا مدیریت بر اساس این اطلاعات تصمیم گیری و برنامه ریزی نماید.
- مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از هزینه ها نداشته باشند در تصمیم گیری جهت افزایش تولید یا سایر تصمیم گیری ها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه می شود.

- طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط آنها با تغییر حجم و تعداد تولید شامل سه گروه هزینه های ثابت، هزینه های متغیر، هزینه‌های غیر متغیر می‌باشند.
هزینه های سربار در حسابداری بهای تمام شده(صنعتی) و تولید:
یکی از اجزای تشکیل دهنده بهای تمام شده سربار ساخت است که در واقع هزینه هایی است که به طور مستقیم در ساخت کالا و تولید محصول دخالت ندارد و نمی توان تحمل این هزینه ها را به تولید کالا یا محصولی خاص یا سفارش مشخص مرتبط دانست و هزینه های مستقیمی که می توان آنها را به طور مستقیم شناسایی کرد ولی ارتباط دادن آنها به کالایی مشخص و سفارشی خاص و مقرون به صرفه نباشد و به عنوان سربار ساخت طبقه بندی کرد. هزینه های سرباری که معمولاً در اکثر موسسات تولیدی وجود دارد شامل هزینه استهلاک ساختمان کارخانه، هزینه اجاره ساختمان کارخانه، هزینه بیمه اجتماعی سهم کارفرما، هزینه روشنایی کارگاه و کارخانه، هزینه حقوق سرپرستان و غیره می باشد.
گروه هزینه های سربار در حسابداری بهای تمام شده(صنعتی) شامل:
1- سربار ساخت: که در واقع شامل هزینه های تولید به غیر از مواد خام مصرفی و دستمزد مستقیم تولید می باشد و باید هزینه های سربار ساخت را در حساب سربار ساخت نشان می‌دهند و حساب سربار ساخت کالای در جریان ساخت منتقل می شود.
2-  سربار اداری و تشکیلاتی
3-  سربار توزیع و فروش

که سربار اداری و تشکیلاتی و سربار توزیع و فروش در حسابها به عنوان هزینه های دوره شناسایی می‌شود و به حساب سود و زیان انتقال می‌یابند.

در تولید هزینه های سربار معمولاً در دو زمان شناسایی می‌شوند:

1-  قبل از شروع دوره مالی و قبل از آنکه سربار تحقق پذیرد که سربار پیش بینی شده یا سربار برآورد شده است.
2-  بعد از تحقق پذیرفتن هزینه که به آن سربار واقعی گفته میشه که گاهی سربار واقعی را در پایان دوره مالی شناسایی می کنند.
سربار پیش‌بینی شده و جذب سربار

گاهی اوقات سربار پیش بینی شده و جذب سربار در اول دوره مالی، هزینه‌های سربار با لحاظ کردن تغییرات احتمالی در قیمت عوامل ایجاد شده هزینه یا با توجه به تجربیات پیش‌بینی شده برآورد می‌شود که در حسابداری در کرج سربار پیش‌بینی شده شناخته شده است.
بهای تمام شده کالای فروش رفته به هزینه های مستقیم که به تولید کالاها فروخته شده توسط یک شرکت است که این مقدار شامل هزینه مواد مصرفی در تولید کالا در کنار هزینه های مستقیم نیروی کار مورد استفاده در تولید آن کالاها است.